Twierdza Poznań – Część I – Dostępne codziennie

Zaczynamy od bez wątpienia najpopularniejszego z tej serii – trzeba mieć dużo szczęścia, by spacerować na Cytadeli i nie zauważyć zgromadzonych czołgów, samolotów i innych wojskowych wehikułów. Ba, na miejscu możemy zobaczyć nawet pociski balistyczne! Z pewnością dla amatora może to być ciekawostka i nie będzie go trzeba długo namawiać na wizytę. Zwłaszcza jak dodamy, że to co widać z zewnątrz to nie wszystko i małe zbiory są jeszcze wewnątrz budynku, który niegdyś pełnił funkcję laboratorium artyleryjskiego, a  i bardziej uważne oko wypatrzy helikoptery czy… polową salę operacyjną na ciężarówce. Trzeba przyznać, że ilość tego „dużego” sprzętu robi wrażenie. Wrażenie nie znika po wejściu – widzimy długi korytarz z wystawionym wojskowym sprzętem – wszystko estetycznie pokazane, a wszechobecna cegła dobrze utrzymuje klimat. Przechodzimy do zakupu biletu i… no właśnie tutaj zaczyna czegoś brakować. Otrzymuje się bilet i samodzielnie można zwiedzać muzeum. A właściwie to patrzeć na eksponaty i wyobrażać sobie jak były używane korzystając jedynie z własnej wyobraźni bądź wiedzy. Sprzęt wewnątrz jest w porządku, niektóre rzeczy mogą zaciekawić, ale na przykład niektóre większe rzeczy na terenie otwartym wyglądają na zaniedbane – tu i ówdzie pojazdy stoją bez powietrza w kołach. Muzeum więc zachwyca na początek ilością, ale nie utrzymuje tego zachwytu. Można przejść, zobaczyć, ale jeśli brakuje nam wiedzy (a uważam, że muzea właśnie powinny uczyć) to powinny rysować jakoś obraz wykorzystania tego całego ekwipunku, który możemy zobaczyć. Może historią, może opisami – na pewno jednak przykład/opis użycia bardziej zapadnie w pamięć niż sucha nazwa karabinu jakikolwiek by on nie był.

A i jak się później okazało – obsługa też się nie spisała. Kupując klasycznie bilet normalny nie zostałem poinformowany, że jest jeszcze opcja łączonego biletu do 5 muzeów ważnego 7 dni oraz, że ten sam kupiony bilet normalny upoważnia mnie do wejścia do Muzeum Armii Poznań…

Chwila spaceru od poczciwych radzieckich czołgów i wchodzimy do drugiego oddziału. Zdecydowanie mniej popularne miejsce – spędziłem tam w sumie jakieś 20-30min i byłem cały czas sam. Na początek to właśnie tutaj dowiedziałem się, że jest coś takiego jak wspomniany wyżej „Bilet łączony” oraz, że w zasadzie nie muszę kupować biletu skoro już mam. Nie zobaczymy tam może tak dużych obiektów jak w Muzeum Uzbrojenia, a w zasadzie tutaj jest jeden długi korytarz, ale ściśle skoncentrowany na temacie dlatego uważam, że lepiej oddaje charakterystykę miejsca. Opowiada on o szlaku bojowym Armii Poznań w 1939r. i teoretycznie nie ma historii to jednak przechodząc od opisu do opisu poznajemy po kolei gdzie walczyli wojska pod dowództwem uznanego polskiego generała Tadeusza Kutrzeby co buduje nam opowieść. Myślę, że może to zainteresować ludzi, którzy mają frajdę z poznawania historii, a może nawet tych wszystkich, którzy historię znają jedynie z gier? Muzeum nie jest duże, ale na pewno jest dobrze przygotowane na tytułowy temat, a czas spędzony tam powinien wystarczyć na poznanie historii lokalnych żołnierzy walczących o kraj blisko 80 lat temu. Na koniec – tak jak nigdy tego nie robię – warto zapoznać się z ofertą książek tematycznych – zwłaszcza, że można trafić na promocję. Za dobrej jakości ilustrowany przewodnik po pięciu muzeach (wchodzących w skład Biletu Łączonego) zapłaciłem… 3,50PLN… Tak, przecinek jest w dobrym miejscu, przewodnik kosztuje mniej niż dobre piwo. Czy ktoś mówił, że kultura jest droga?

Ostatnia miejscówka dostępna bez większych problemów jest już pełnoprawnym fortem oznaczonym numer VII gdzie bilet wstępu kosztuje 6PLN. Obiekt jednak nie do końca prezentuje swoją ofertę jako fort z edukowaniem ich budowy i powiązanych kwestii dotyczących konkretnie umocnień. Wszystko dlatego, że pomimo klasycznej budowy Niemcy podczas IIWŚ wykorzystali obiekt jako obóz zagłady. Na jego terenie zginęła trudna od ustalenia liczba Wielkopolan (szacunki mówią o ok. 5 tysiącach) – myślę, że te słowa nie wymagają dalszego komentarza i wiemy czego możemy się spodziewać. Obóz w Auschwitz jest „najpopularniejszym” tego typu obiektem, ale warto wiedzieć, że Niemcy dochodzili stopniowo do „perfekcji” i pozostałości po jednym z tych etapów możemy zobaczyć właśnie na terenie Poznania.

Tutaj w zasadzie nie chciałbym postawić pytania czy warto. Tutaj uważam, że należy. Solidny, ceglany budynek z kręcącymi się obok kotami, przyjemna dla oka zieleń pomiędzy chodnikami – praktycznie nic nie wskazuje na to co działo się za zamkniętymi drzwiami. A zamkniętych drzwi nas interesujących są cztery pary. W dwóch znajdziemy wnętrze komór gazowych, które przez swój minimalizm dobrze ukazują temat. W jednej zobaczymy „streszczenie” niemieckich obozów koncetracyjnych. Dobitny widok z listą nazwisk w centralnym punkcie. Ostatni przystanek natomiast to wystawa sztuki poświęconej martyrologii. Miniaturowa komora gazowa ulepiona z kolorowej plasteliny – to musi zrobić wrażenie.

Przy okazji co do osobistego odbioru – zdecydowanie lepiej ten obiekt zobaczyć poza Dniami Twierdzy Poznań. Byłem tam 4-5 lat temu i wśród tłumu ludzi słuchałem przewodnika. Będąc tam samemu w październikową niedzielę zrobiło to na mnie zdecydowanie większe wrażenie.